مصاحبه کاری یک ملاقات رسمی است که بین کارجو و یکی از اعضای شرکت موردنظر شکل می‌گیرد.مصاحبه‌کننده  می‌تواند مدیر مستقیم در تیم یا یکی از اعضای تیم منابع انسانی باشد. 

معارفه

همیشه ابتدای مصاحبه شغلی به معارفه می‌گذرد. مصاحبه‌کننده در ابتدا به معرفی خود، سازمان و احتمالا موقعیت شغلی می‌پردازد. شما هم در این بخش باید به معرفی کامل خود بپردازید. از خودتان بگویید و از کارهایی که انجام داده‌اید. معارفه و سوالاتی که در این جا پرسیده می‌شود بخشی از سوالاتی است که در جلسه مصاحبه قرار بوده از شما پرسیده شود.

جمع‌آوری اطلاعات 

رزومه شما به تنهایی  برای استخدام کافی نیست. سوالات جلسه مصاحبه است که فرایند استخدام را جلو می‌برد. زبان بدن و البته پاسخ‌های شما نه تنها به راستی‌آزمایی کمک می‌کند که به مصاحبه کننده این امکان را می‌دهد تا با مهارت‌های نرم و توانایی ارتباطی شما آشنا شود. در کنار همه این‌ها در این پروسه مشخص می‌شود که شما برای سازمان فرد مفیدی هستند یا خیر. در طرف مقابل هم شما می‌توانید با توجه به روند مصاحبه متوجه شوید که شرکت مناسبی را انتخاب کرده‌اید یا خیر.

جمع‌بندی جلسه مصاحبه

در پایان، مصاحبه‌کننده از شما می‌خواهد اگر سوالی دارید، بپرسید و این بهترین زمان برای شماست که با محیط کاری جدید، خط فکری سازمان ، انتظارات و شرایط آن‌ها آشنا شوید. از این فرصت به خوبی استفاده کنید. در پایان نیز به شما گفته می‌شود که در چند روز آتی پاسخ و نتیجه این مصاحبه به شما اطلاع رسانی می‌شود. 

در مصاحبه استخدامی چه سوالاتی پرسیده می‌شود؟ و هدف از این پرسش‌ها چیست؟ در این بخش به اصلی‌ترین سوال این مقاله پاسخ می‌دهیم و در ادامه به بررسی چندین نمونه مصاحبه شغلی خواهیم پرداخت اما در پاسخ به سوال دوم خوب است بدانید که پاسخ این سوال‌ها چندین مورد را برای طرفین روشن می‌کند. اول مهارت‌های سخت و فنی است، دوم مهارت نرم و قدرت ارتباطی است، سوم راستی آزمایی و چهارم اینکه نقاط ضعف و قوت در مصاحبه تا حد قابل قبولی روشن می‌شود. 

۱- از خودت بگو

به جرات می‌توان گفت تمامی مصاحبه‌ها با این پرسش شروع می‌شود؛ از خودت بگو. در پاسخ این سوال باید هوشمندانه رفتار کنید. در اینجا نباید به زندگی شخصی یا زندگی‌نامه خود بپردازید بلکه باید به‌طور خلاصه خودتان را به بهترین شکل معرفی کنید. از تحصیلات، مهارت‌ها، دستاوردها، سابقه شغلی یا دوره‌هایی که شرکت کرده‌اید بگویید. 

۲- چرا این شرکت را انتخاب کردی؟

برای خیلی از کارفرماها شناخت بیزینس اهمیت دارد. ممکن است شما بخواهید در آکادمی همراه اول فعالیت کنید اما ندانید این مجموعه در چه مسیری فعالیت می‌کند و شما صرفا به دلیل نام‌آشنا بودن می‌خواهید در این مجموعه باشید. پس بهتر است قبل از شروع مصاحبه به خوبی شرکت را بشناسید و درمورد آن مطالعه کنید. فرقی ندارد شما در چه موقعیت شغلی قصد همکاری دارید، باید به خوبی با حوزه‌های فعالیت شرکت مورد نظر آشنا باشید. 

۳- چرا به این شغل علاقه دارید؟

اغلب ما در رشته تحصیلی خودمان فعالیت نمی‌کنیم. همین موضوع باعث می‌شود که اکثر مصاحبه‌کننده‌ها از شما بپرسند که چرا به این شغل علاقه دارید. بهترین جواب این است که جنبه‌های مثبت شغل خود بگویید و حس خوبی که از کار می‌گیرید. 

۴- نقاط قوتت چیست؟

نقطه قوت شما نقطه قوت سازمان است. این یک فرصت است که به سازمان بگویید شما با بقیه فرق دارید. بهترین پاسخ پاسخی خواهد بود که واقعی باشد و بتوانید آن را با مثالی در محیط کار بیان کنید. 

۵- نقاط ضعف شما چیست؟

بیان نقطه ضعف از مهارت‌های نرم به حساب می‌آید. هیچ فردی بدون ایراد نیست و در پاسخ به این سوال نگویید من هیچ نقطه ضعفی ندارم. خوب است بدانید این سوال در اصل برای دانستن نقطه ضعف شما نیست؛ کارفرما سعی دارد از شناخت شما نسبت به خودتان آگاه شود. در پاسخ به این سوال هم صادق باشید و سعی کنید یکی از چالش‌هایی که با آن دست و پنجه نرم کرده‌اید را بیان کنید. 

۶- چرا ما باید شما را استخدام کنیم؟

فرصتی دوباره برای معرفی وجه تمایز خود نسبت به سایرین. در این بخش خوب است به جای کلی‌گویی، به نقاط قوت خود و مهارت‌هایی که در آن تخصص دارید؛ تمرکز کنید. از توانایی‌هایی بگویید که در هر شرایطی می‌توانید روی آن‌ها حساب کنید.

۷- بزرگ‌ترین دستاورد شما چیست؟

در سابقه شما قطعا نقطه یا نقاط درخشانی وجود دارد. روی آن‌ها مانور دهید. این نقاط درخشان حتی می‌تواند یک مدیریت بحران و تصمیم به‌موقع باشد. اگر تازه‌کار هستید، دستاورد شما می‌تواند شرکت و اتمام موفقیت‌آمیز شما در یک دوره کارآموزی باشد.

۸- چرا ترک کار کردی یا چرا قصد داری محل کار خود را تغییر دهی؟

پاسخ این سوال می‌تواند به ضرر شما تمام شود؛ در نتیجه با دقت و در کمال صداقت پاسخ دهید. نیازی نیست وارد جزئیات شوید صرفا بیان دغدغه‌ها و مسائلی که شما را وادار به ترک کار کرده است را بیان کنید و دقت کنید که در این بخش اسراری از محل کار قبلی خود را فاش نکنید چرا که اعتماد مصاحبه‌کننده نسبت شما کم می‌شود. 

۹- چه زمانی با تصمیم تیم مخالفت کردی؟

پاسخ این سوال را سعی کنید با یک مثال واقعی بدهید. هدف از این سوال این است که شما نظر مخالف خود را کی و چگونه بیان می‌کنید. این یک فرصت عالی است که مهارت موقعیت شناسی و مدیریتی خود را نشان دهید.

۱۰- از اشتباهات خود بگویید

در پاسخ این سوال جسور باشید. حقیقت را بگویید اما در ادامه هوشمندانه بیان کنید که اشتباه خود را پذیرفته، از آن درس گرفته‌اید و سعی در جبران آن داشته‌اید. این نشان‌دهنده خودآگاهی و بلوغ شماست که برای مصاحبه‌کننده بسیار اهمیت دارد.

۱۱- چرا اخراج شدید؟

اگر از کار قبلی خود اخراج شده‌اید، صادقانه آن را بیان کنید. امروزه با پیشرفت ابزارهای ارتباطی، هر کسی ممکن است متوجه اخراج شما شود. بله متاسفانه اخراج شدم، این بهترین پاسخی است که می‌توانید بدهید. در ادامه بیان کنید که از تجربه تلخ خود چه درسی گرفته‌اید و سعی دارید چگونه از این تجربه در مسیر رشد استفاده کنید.

۱۲- چه محیط کاری را ترجیح می‌دهید؟

این سوال برای ارزیابی هم‌خوانی شما با محیط کار است. برای بهترین پاسخ باید قبل از مصاحبه به بررسی شرکت بپردازید و با توجه به علایق و اولویت‌های خود چند مورد را بیان کنید. 

 

 

۱۳- چگونه با موقعیت‌های استرس‌زا کنار می‌آیید؟

تکرار می‌کنیم که شما بی‌عیب نیستید. در نتیجه سعی نکنید خود را بی‌نقص  معرفی کنید. تنها کافی است راهکار خود را در مواجهه با شرایط استرس‌زا بیان کنید. ممکن است شما برای عبور از این موفقیت شروع به نقاشی کنید یا ترجیح دهید قدم بزنید. 

۱۴- چگونه کارها را اولویت‌بندی می‌کنید؟

این سوال با هدف آشنایی با مهارت مدیریتی شما پرسیده می‌شود. به بیان روشی که با آن توانسته‌اید تسک‌های هفتگی یا ماهانه خود را اولویت‌بندی کنید؛ بپردازید. این روش می‌تواند استفاده از یک نرم‌افزار یا یک دفترچه یادداشت باشد. مثال واقعی در اینجا بسیار کارساز خواهد بود.

۱۵- چه چیزی به شما انگیزه می‌دهد؟

چه مواردی به شما برای ادامه دادن کمک می‌کند؟ افزایش حقوق؟ پاداش؟ قدردانی یک یا چند مورد را انتخاب کنید و صادقانه شرح دهید.

۱۶- کار فردی را می‌پسندی یا تیمی 

شما قرار است در یک مجموعه و در کنار سایر اعضای تیم برای رسیدن به یک هدف مشترک هم‌مسیر شوید. میزان مشارکت شما در کار گروهی می‌تواند بسته به موقعیت شغلی شما از اهمیت متفاوتی برخوردار باشد.

۱۷- آیا بیماری زمینه‌ای داری یا داروی خاصی مصرف می‌کنی؟

این سوال در فرایند استخدام شدن یا نشدن شما تاثیری چندانی نخواهد داشت اما اهمیت بالایی در زمان همکاری با شما دارد. اگر شما بیماری خاصی مانند آسم دارید، باید همکاران شما در جریان باشند تا در شرایط بحران بتوانند بهترین واکنش را نشان دهند. اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید باید به همکارهای خود اطلاع دهید تا در زمان نیاز بهترین واکنش را نشان دهند. این سوال در بین سوالات مصاحبه شغلی یکی از پراهمیت‌ترین سوالات است.

۱۸- علایق خارج از محل کار شما چیست؟

این سوال زمانی پرسیده می‌شود که مصاحبه‌کننده قصد دارد از شما بیشتر بداند. نیازی به بیان جزئیات نیست اما تلاش کنید در کل فرآیند مصاحبه از کلی‌گویی بپرهیزید. چند مورد از علایق خود را نام ببرید و اجازه دهید همکار آینده‌تانبا شما کمی بیشتر آشنا شود. 

۱۹- نظر شما درمورد کار کردن در روزهای تعطیل و آخر هفته چیست؟

طبق قانون شما موظفید در روزهای کاری کار کنید. اما در پاسخ به این سوال آرامش خود را حفظ کنید و به مصاحبه‌کننده بگویید که سعی می‌کنید کارها را طوری اولویت‌بندی و مدیریت کنید که نیازی به روزهای تعطیل نباشد اما اگر خیلی ضروری باشد، با شروط خاصی حاضر به انجام آن خواهید بود. اگر مایل به انجام همچین چیزی نیستید باید در همان جلسه مصاحبه بگویید. 

۲۰- حقوق مدنظر شما چقدر است؟

در مصاحبه کاری غالبا از شما می‌پرسند شما با چه میزان حقوق خوشحال خواهید بود. پیشنهاد می‌کنیم در پاسخ این سوال در ابتدا سعی کنید محدوده حقوقی سازمان را متوجه شوید و بعد پیشنهاد خود را عنوان کنید. در نظر داشته باشید که همان ابتدا مبلغ حقوق را با توجه به خالص بودن یا نبودن آن بررسی کنید. مبلغ خالص دریافتی یعنی عددی که شما بعد از کسر مالیات و بیمه و … دریافت خواهید کرد. 

چطور در مصاحبه شغلی موفق شویم؟

قدم اول برای موفقیت این است که صادق باشید. نه توانایی‌های خود را بزرگ کنید و نه خود را دست کم بگیرید. بدانید که باید با بیان حقیقت، خود را به کارفرما معرفی کنید. 

مورد بعدی شرکت در دوره‌های کارآموزی است. اگر شما سابقه کار ندارید، با شرکت در دوره‌های کارآموزی می‌توانید مسیر شغلی خود را تضمین کنید. 

در پاسخ به سوالات رفتاری و کار تیمی از تکنیک STAR استفاده کنید؛ 

موقعیت Situation: موقعیت مشابه را به یاد بیاورید؛

وظیفه Task: چالش یا مسئولیت خود را در آن موقعیت حساس بیان کنید؛

اقدام Action: شما برای عبور از چالش یا انجام مسئولیت خود چه اقداماتی را انجام داده‌اید؛

نتیجه Result: دستاورد شما چه بود و چه نتیجه‌ای گرفته‌اید.

 

طریقه جواب دادن به سوالات مصاحبه تخصصی

حال که با اصلی‌ترین سوالات مصاحبه کاری آشنا شدیم و فهمیدیم در مصاحبه چه سوالاتی پرسیده میشود وقت آن رسیده که ببینیم باید در مصاحبه کاری چه بگوییم و طریقه جواب دادن به سوالات مصاحبه تخصصی را یاد بگیریم.

پیش از هر چیز باید بدانیم که سوالات مصاحبه تخصصی چیست و با سوالات مصاحبه عمومی چه تفاوتی دارند. برای مثال اگر چندین نمونه مصاحبه شغلی در حیطه تخصصی خودتان را بررسی و مرور کنید، متوجه می‌شوید که بیشترین سوالات چالشی مصاحبه استخدامی همین پرسش‌های مصاحبه تخصصی هستند که جذب شدن یا نشدن ما را تعیین می‌کنند.

در واقع بهترین طریقه پاسخ دادن به سوالات مصاحبه تخصصی این است که با آمادگی کامل و اعتماد به نفس وارد مصاحبه شوید. ابتدا سوالات مصاحبه کاری را به دقت گوش دهید و در صورت لزوم برای روشن‌تر شدن موضوع سوالات چالشی مصاحبه استخدامی از مصاحبه‌گر بخواهید که به شما توضیحات بیشتری بدهد. پاسخ‌ها باید دقیق، منسجم و متناسب با تجربه و تخصص شما باشد و حتی بهتر است از مثال‌های عملی و تجربیات شخصی برای نشان دادن توانایی‌ها و مهارت‌های خود استفاده کنید. همچنین، اگر سوالی را نمی‌دانید، به جای حدس زدن، با صداقت بیان کنید که نیاز به مطالعه بیشتر دارید و نشان دهید که اهل یادگیری و پیشرفت هستید.

 

سؤالات بد در مصاحبه استخدامی

کتی فایوک در کتاب «۵۳ اصل استخدام بهترین‌ها» می‌نویسد: هر چند سوال کردن از داوطلبان، یک امر رایج در مصاحبه‌ استخدامی است، اما باید مراقب باشیم که بعضی اوقات ممکن است با پرسیدن یک سوال بد، مصاحبه را به انحراف بکشانیم و یک استعداد عالی و باهوش را از دست بدهیم.

به همین دلیل در ادامه با سوالاتی آشنا می‌شویم که سوالات بدی هستند و نباید آنها را در مصاحبه‌های استخدامی‌مان مطرح کنیم:

 سوالاتی که مربوط به شغل مدنظرمان نیستند

سوالاتی که مربوط به شغل مورد نظرمان نیستند، نه تنها فایده‌ای ندارند و اطلاعات خاصی به ما نمی‌دهند، بلکه این پیام را به داوطلب می‌دهند که خودمان را از قبل آماده نکرده‌ایم و نمی‌دانیم چگونه باید مصاحبه را پیش ببریم.

مثلا این سوال را در نظر بگیرید: «در اوقات فراغت‌تان معمولا چکار می‌کنید؟». این سوال چون هیچ ارتباطی به شغل مدنظرمان ندارد، یک سوال بد است که نباید آن را بپرسیم.

به جای این قبیل سوالات بی‌ربط، می‌توانیم از این قبیل سوالات استفاده کنیم: آیا خارج از وقت اداری، سرگرمی و علایق خاصی دارید که مربوط به این شغل باشند؟ 

 سوالاتی که هیچ پاسخ صحیحی ندارند

بعضی از مصاحبه‌کننده‌ها تلاش می‌کنند نقش یک روانشناس را بازی کنند و با پرسیدن یک سری سوالات روانشناسانه، طرز فکر داوطلب را حدس بزنند‌. مثلا به این سوالات دقت کنید: رنگ مورد علاقه شما چیست؟ یا مهم‌ترین عامل موفقیت یک فرد در زندگی چیست؟

به جای این سوالات کلی می‌توانیم سوالات بهتری مثل اینها بپرسیم: انگیزه شما برای استخدام در این شغل چیست؟ به نظرتان برای موفقیت در یک پروژه باید به چه عواملی دقت کنیم؟ 

سوالاتی که متقاضی را وادار به پاسخ غلط می‌کنند

برخی سوالات به گونه‌ای هستند که فرد داوطلب مجبور می‌شود به ما دروغ بگوید. مثلا وقتی از داوطلب می‌پرسیم «آیا معمولا سر وقت در محل کارتان حاضر می‌شوید؟»، طبیعی است که به ما دروغ بگوید، چون هیچ کسی دوست ندارد خودش را نامنظم و شلخته نشان بدهد.

به جای این سوالات و شنیدن پاسخ‌های دروغ از داوطلب، می‌توانیم این سوالات را بپرسیم: در کار قبلی، چند روز در ماه می‌توانستید تاخیر در ورود داشته باشید؟ یا اگر در شرکت قبلی، خیلی دیر به سر کارتان می‌رسیدید، مدیرتان با شما چه برخوردی می‌کرد؟

سوالاتی که جهت‌دار هستند

بعضی سوالات به گونه‌ای هستند که فرد متوجه می‌شود چه پاسخی باید به ما بدهد. مثلا اگر از داوطلب مدنظرمان بپرسیم: «آیا رییس قبلی‌ شما به دلیل حسادت، نمره ارزیابی خوبی به شما نمی‌داد؟»، طبیعی است که داوطلب بگوید «بله»

به جای این سوالات جهت‌دار می‌توانیم از داوطلب بپرسیم: اگر به رییس قبلی‌تان تلفن بزنیم، به نظرتان راجع به شما چه خواهد گفت؟ یا عملکردتان را در شغل قبلی‌تان چگونه ارزیابی می‌کنید؟